W poszukiwaniu dziedzictwa- Karl Lüdecke- 125 rocznica śmierci


Karl Johannes Bogislaus Lüdecke był znanym wrocławskim architektem, autorem ponad 100 realizacji architektonicznych, które dziś stanowią ważną część dziedzictwa kulturowego na Śląsku. Większość  z nich stanowią projekty budowy bądź przebudowy śląskich rezydencji. Wśród tego zbioru znajduje się też projekt przebudowy budynku bramnego niemodlińskiego zamku. Dziś mija 125 rocznica śmierci tego słynnego mistrza i warto przybliżyć jego sylwetkę.

Karl Johann Bogislaw Lüdecke także Carl Lüdecke ur. 8 maja 1826 w Szczecinie, zm. 21 stycznia 1894 we Wrocławiu. Przyszły mistrz od 1847 r. uczył się na „Königliche Allgemeine Bauschule” w Berlinie, pod kierunkiem Augusta Stüllera i Wilhelma Stiera. Egzamin państwowy dla urzędników budowlanych zdał 14 czerwca 1849 r., mistrzem budowlanym został w 1853 r. 4 grudnia 1855 r. dostał nominację na stanowisko królewskiego powiatowego mistrza budowlanego. Wkrótce powołano go do Merseburga, gdzie pracował przy restauracji kościoła cysterskiego w Schulpforcie. Rok później osiadł we Wrocławiu. Od 1 grudnia 1856 r. zatrudniony był jako nauczyciel architektury i mechaniki w Królewskiej Szkole Rzemiosła, Budownictwa i Sztuki, późniejszej Szkole Rzemiosła i Sztuki we Wrocławiu, obecnie siedziba Akademii Sztuk Pięknych. Stanowisko to piastował przez 8 lat, stając się jednocześnie wziętym architektem. W latach 60. XIX w. stworzył wiele śmiałych projektów, w tym m.in. projekt budynku Nowej Giełdy we Wrocławiu. Dnia 5 kwietnia 1869 r. otrzymał tytuł radcy budowlanego, a 1 października 1875 r. został dyrektorem Królewskiej Szkoły Rzemiosła i Sztuki we Wrocławiu – urząd ten sprawował przez następne 6 lat, do października 1881 r. Potem poświęcił się projektowaniu tworząc m.in. takie działa jak: przebudowa gotyckiego kościoła pw. św. Mikołaja w Brzegu (1883), renowacja ratusza we Wrocławiu (1884-1891) i wrocławskiej katedry (1890-1892). 19 maja 1892 r. 66-letni Karl Lüdecke otrzymał tytuł Tajnego Radcy Budowlanego, co było ukoronowaniem jego wspaniałej kariery. Mistrz zmarł 21 stycznia 1894 r. we Wrocławiu, gdzie został pochowany. W Sali Mieszczańskiej Starego Ratusza we Wrocławiu znajduje się marmurowe popiersie Karla Lüdecke, jako część ekspozycji „Galeria Sławnych Wrocławian”.

Sławę w regionie przyniosła mu realizacja pałaców zwłaszcza tych w Biechowie koło Nysy, w Tułowicach i przede wszystkim w Kopicach koło Grodkowa. W jego twórczości, dobrze zresztą udokumentowanej, związanej z architekturą rezydencjonalną zaznaczają się dwa główne nurty – jeden z nich to budowle z kręgu oddziaływania neorenesansu, a drugi – budowle inspirowane neogotykiem. Większość jego neogotyckich pałaców powstała w wyniku rozbudowy i modernizacji wcześniejszych założeń. Widoczna jest w nich dążność do zaznaczenia w nowym budynku dominującej roli głównego korpusu, niejako „oklejonego” formami neogotyckimi, tworzącymi zewnętrzny kostium, czego doskonałym przykładem jest pałac w Kopicach.

Karl Lüdecke pozostawił po sobie około 80 projektów rozmaitych realizacji rezydencjonalnych, w tym m.in. pałace w Tułowicach i Dąbrowie (przebudowa w 1863 r., rozbudowa potem w latach 90. XIX w. według projektu Carla Heidenreicha). Zaprojektował także bramę wjazdową i stróżówkę w Dobrej. Różnorodność tych projektów świadczy o indywidualnym podejściu architekta do każdego zlecenia, ale i o konieczności liczenia się ze zdaniem zleceniodawcy. Do najbardziej znanych jego realizacji rezydencjonalnych oprócz wyżej opisanych należą: Baldwinowice pow. namysłowski przebudowa pałacu (1876), Biała Nyska pow. nyski, przebudowa pałacu (1864); Borek Strzeliński pow. strzeliński, przebudowa pałacu (1864), Chociebórz projekt pałacu (1868), Dobra pow. prudnicki, projekt budowli parkowych (1867-70), Głębowice pow. wołowski przebudowa pałacu (1864), Goświnowice pow. nyski budowa pałacu (1877), Gręboszów pow. namysłowski przebudowa pałacu (1876), Hradec u Morawicy w Czechach przebudowa zamku i budynków gospodarczych (1861), Kamieniec pow. gliwicki przebudowa pałacu (1870), Kłonice pow. jaworski przebudowa pałacu (1877), Kobierzyce pow. wrocławski przebudowa pałacu (1863), Kotulin pow. gliwicki budowa pałacu (1864), Niemodlin budynek bramy pałacu (1862) oraz niezrealizowany proj. leśniczówki w Zwierzyńcu, Siedlisko pow. nowosolski, przebudowa zamku (1864).

Wśród licznych projektów Karla  Lüdecke znajduje się także niezrealizowany projekt przebudowy budynku bramnego Zamku Niemodlin jak i projekt pałacyku myśliwskiego w zwierzńcu w Lipnie. Szkice mistrza były drukowane w piśmie architektonicznym a jej wersje elektroniczne dostępne są na stronach Muzeum Architektury Technicznego Uniwersytetu Berlina: Muzeum Architektury

B_3117-1 ZFB_13_017-1 ZFB_13_018-1

 

 

żródla:
https://www.dladziedzictwa.org/2012/05/07/karl-ludecke-architekt-slaskich-palacow/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karl_L%C3%BCdecke