Wielkanoc w Zamkowej Sztuce Sakralnej


Wielkanoc, jest najważniejszym świętem w religii chrześcijańskiej odwołującym się do dogmatu o Zmartwychwstaniu Pańskim, upamiętniające misterium paschalne Jezusa. Jest to święto obchodzone przez Kościoły zachowujące „ nicejskie wyznanie wiary (325r).

Rozwinęło się od święta obchodzonego  „w duchu i prawdzie” w ramach żydowskich obrzędów Pesach. Obok Bożego Narodzenia, jest także tym najwystawniej świętowanym, a celebracje odwołują się do licznych tradycji i symboli.

Wielkanoc, Niedziela Wielkanocna, Wielka Niedziela, Zmartwychwstanie Pańskie.

W Kościołach Prawosławnych określana mianem Paschy, Zmartwychwstania Chrystusowego,  Paschą Chrystusową.

Obchody Wielkanocy poprzedza Wielki Post, który trwając czterdzieści dni, stanowi czas przygotowania duchowego do tego ważnego wydarzenia

Niedziela przed Wielkanocą zwana jest Niedzielą Palmową bądź Kwietną. W tym dniu wierni udają się do kościoła z kolorowymi palmami, by je poświęcić. Obrzęd ten odwołuje  się do historycznego wjazdu Jezusa do Jerozolimy, co zostało opisane w Nowym Testamencie. Przed przejeżdżającym Jezusem wierni rozkładali swoje płaszcze oraz liście palmowe na znak uwielbienia i oddania – dzisiaj kolorowe palemki mają przypominać o tym wydarzeniu.

Kulminacyjnym momentem Wielkiego Postu jest Wielki Tydzień, a szczególnie Triduum Paschalne obejmujące Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę…

W Kościołach Prawosławnych oraz  Katolickich Kościołach obrządku wschodniego, Wielkanoc określana jest mianem Paschy, Zmartwychwstania Chrystusowego, Zmartwychwstaniem Pańskim lub Paschą Chrystusową. Rozpoczyna ją odprawiana uroczysta Jutrznia paschalna celebrowana w nocy z Soboty Wielkanocnej na Niedzielę.

Motywy pasyjne i wielkanocne często pojawiały się w sztuce, między innymi w średniowieczu, ale także w późniejszych epokach. Najczęściej to przedstawienia Męki Pańskiej, Ukrzyżowania i Zmartwychwstania. Wielcy Twórcy jak El Grecco, Leonardo da Vinci, Giotto uwieczniali motywy biblijne związane z tradycją świąt Wielkiej Nocy.

Zamek Niemodlin także może poszczycić się zbiorami, które ukazują tajemnicę tych chrześcijańskich świąt.

Zamkowe skrzydło północno-wschodnie  skrywa kaplicę zamkową  z początków XVII w. Dziś kaplica zamkowa o wystroju neogotyckim z czasów przebudowy kaplicy jaka miała miejsce w 1869 r.

Karl Piper i Franz Commans twórcy projektu architektonicznego nadali jej neogotyckie elementy. Ściany kaplicy zostały pokryte polichromią.

W części prezbiterialnej do dzisiaj zachowały się dwa malowidła naścienne biegnące w pasie okalającym prezbiterium. ”Wjazd do Jerozolimy” -znajdujący się po prawej stronie kaplicy upamiętnia wjazd Chrystusa na osiołku do Jerozolimy.

„Największym świętem żydowskim była Pascha. Odbywały się wtedy pielgrzymki do Jerozolimy. W świątyni zabijano paschalne baranki, a potem w domach spożywano ucztę. Chrystus wierny tradycji swego ludu, razem z uczniami też udał się na święto Paschy do Jerozolimy. Kiedy zbliżali się do miasta, zwrócił się do swoich uczniów : „Udajcie się do wioski, która jest przed wami, przy wejściu do niej znajdziecie uwiązane oślę, na którym nikt jeszcze z ludzi nie siedział. Odwiążcie je i przyprowadźcie”. Apostołowie przyprowadzili osiołka, a Jezus wsiadł na niego i tak wjechał do Jerozolimy”

 

IMG_7831

Chrystusa wjeżdżającego do Jerozolimy. spotkał ogromny tłum. Jedni rozściełali swe płaszcze na drodze, inni trzymali w rękach gałązki drzew palmowych. Wszyscy witali Go jak króla, a dzieci wołały głośno : Hosanna Synowi Dawidowemu !

Na pamiątkę tego wydarzenia, święcimy dzisiaj Niedzielę Palmową, która rozpoczyna Misterium Paschalne.

Nasz zamkowy skarbiec skrywa też ikony prawosławne. Wśród bogatej kolekcji jest także ikona „Ukrzyżowanie”.

Ikona_ukrzyżowanie

Tradycja wykonywania ikon istniała od czasów apostolskich a według tradycji autorem pierwszych ikon był Łukasz Ewangelista

Słowem „ikona” określano na chrześcijańskim Wschodzie, wszystkie przedstawienia Chrystusa, Matki Bożej, aniołów, świętych i scen historycznych z Pisma Świętego

Prawosławne ikony Ukrzyżowania ukazują nam pokój śmierci Chrystusowej.
JEZUS przedstawiony jest jako Ten, który w wolności umiera na krzyżu i w darze daje nam samego Siebie. „Nikt nie zabiera mi życia, lecz Ja sam je oddaję” (J 10,18).

Ikony malowano najczęściej na specjalnie przygotowanym drewnie cedrowym lub cyprysowym. Były to święte drzewa dla wschodniego chrześcijaństwa.

Ikona nie jest zwykłym obrazem religijnym, malowanie ikon było czynnością świętą, malowana przez uprzywilejowanych mnichów, była emanacją bóstwa, które prowadziło rękę twórcy. Stworzona w modlitwie, wymagała przed przystąpieniem do pracy specjalnych postów, powstawała często w postawie klęczącej.

Ikony mają za zadanie pogłębiać życie duchowe, wprowadzać do modlitwy.

W tym czasie Wielkanocnym warto spojrzeć na  sztuka sakralną. Biją z niej emocje twórców, ale też ludzi, którzy przez wieki ją podziwiali a my możemy czynić to nadal.

Zapraszamy do naszej galerii ikon.

http://galeria.aia.pl/sklep/ikony_.php

 

źródła
http://www.kresowianie.info/artykuly,n466,ikona_ukrzyzowania.html
https://pl.wikipedia.org/