Zabytki Rynku Niemodlińskiego


Rynek Niemodliński zwany „ulicówką” bądź wrzecionem należy do najstarszych tego typu układów urbanistycznych posiadających piastowskie korzenie.

Jedną klamrą spinającą rynek jest nasz Zamek Książęcy natomiast drugą Kościół Niemodliński, obecnie parafialny pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny. Dziś mała garść informacji o niemodlińskiej chociażby dlatego, iż święto patronki obchodzone jest hucznie.

Pierwszy kościół w Niemodlinie, będącym wtedy jeszcze wsią, jest wzmiankowany w 1228 roku, kiedy książę Kazimierz I opolski wymienia Niemodlin w nadaniu dla swego palatyna Klemensa Gryfity, któremu powierza patronat nad tutejszą świątynią, a po nadaniu tejże wsi praw miejskich figuruje od 1290 roku jako kościół parafialny. Funkcję proboszcza sprawuje tu wtedy niejaki Eccehard. Od 1389 do 1810 roku świątynia niemodlińska była kościołem kolegiackim. Obecny kościół zbudowany został w końcu XIII wieku (prezbiterium). Rozbudowany w drugiej połowie XV wieku (nawa i wieża). Kościół parafialny przechodził zmienne koleje losu. Podczas wojny trzydziestoletniej, 17 czerwca 1640 roku, niemal doszczętnie spłonął. Odbudowany w 1651 roku, został ponownie zniszczony od uderzenia pioruna w 1655 roku. Szczególnie mocno ucierpiała wówczas wieża, po raz drugi zniszczona w 1781 roku, od uderzenia pioruna. Ponownie odbudowana wieża została podwyższona o 86 łokci, otoczono ją galeryjkami ze stożkowym krytym gontem dachem. W 1864 roku wieża znów uległa zniszczeniu, koszt odbudowy wynosił 3900 talarów. Nowa wieża była wyższa od poprzedniej o 9,3 m, jej wysokość wynosiła 62,7 m. Po pożarze w 1640 r. przebudowano zakrystię i wzniesiono kaplice po bokach prezbiterium. W pierwszej połowie XVIII wieku przebudowano nawę i sklepienie z gotyckiego na barokowe. W roku 1865 został odnowiony szczyt zachodni i nadbudowano wieżę zakończoną wysmukłym hełmem z latarnią. Ostatnią restauracje wewnętrzną przeprowadzono w 1956 roku oraz w latach 80. ubiegłego wieku.

Architektura i wnętrze kościoła

Kościół jest murowany z cegły z użyciem zendrówki i kamienia w przyziemiu. Z wyjątkiem wieży i ściany zachodniej jest otynkowany. Na zewnątrz opięty jest szkarpami uskokowymi, charakterystycznymi dla stylu gotyckiego. Ściany prezbiterium rozczłonkowane są pilastrami, nawy filarami przyściennymi. Prezbiterium nakryte jest sklepieniem kolebkowo-krzyżowym z dekoracyjnymi żebrami stiukowymi z XVI wieku, a nawa, sklepieniem kolebkowym z lunetami. Nawa jest szersza i wyższa niż prezbiterium, posiada cztery przęsła. Do kościoła prowadzą dwie kruchty: główna – większa od zachodu i mniejsza od południa. Od zachodu znajduje się przybudówka za schodami na chór muzyczny i wieżę z 1950 roku. We frontonie wieży przez liczne fikcyjne okna, architekt chciał zapewne wyrazić treść słów Pana Jezusa „W domu Ojca mego mieszkań jest wiele.” J 14.2. Niemodliński kościół jest orientowany, wzniesiony w stylu gotyckim z przekształceniami barokowymi. W prezbiterium znajduje się ołtarz główny z obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z fragmentami regencyjnymi, rokokowymi, a także dwie rzeźby św. Piotra i Pawła.

Obecny ołtarz główny został ufundowany w 1822 roku. Fundatorami byli hrabia Fryderyk Praschma, proboszcz Ilgner, częściowo skorzystano także z fundacji hrabiny Joanny Praschma. Centralnym elementem ołtarza jest obraz Matki Bożej Wniebowziętej. Jest to kopia obrazu Guida Reniego. Namalowany przez Molitora z Düsseldorfu – przedstawia Madonnę, która w otoczeniu aniołów wciąga do nieba członków rodziny hrabiowskiej. Ołtarze boczne późno barokowe z XVIII wieku. W lewym znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca nawiedzenie św. Elżbiety oraz rzeźby św. Anny i Joachima, w prawym ołtarzu także płaskorzeźba – Chrystusa ukrzyżowanego oraz rzeźby św. Marii Magdaleny i setnika. W kaplicy południowej ołtarz regencyjny z akantową dekoracją snycerską oraz rzeźbami św. Antoniego (z lewej), św. Hieronima (w środku) oraz św. Franciszka (z prawej). W środku ołtarza obraz apoteozy św. Anny oraz owalny obraz św. Apolonii. Na sąsiedniej ścianie obraz „Złożenie do grobu” z około 1800 roku. W kaplicy północnej ołtarz późnobarokowy z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. W tejże kaplicy mieszczą się zabytkowe rzeźby barokowo-ludowe z XVIII wieku (Chrystusa Frasobliwego oraz Matki Boskiej Bolesnej). W nawie głównej znajdują się rzeźby: św. Jana Nepomucena (XVIII-XIX wiek), oraz Chrystusa. W kościele znajduje się barkowa ambona z XVIII wieku, naprzeciw której znajduje się rzeźba św. Franciszka lub św. Rocha. W 1891 roku hrabia Fryderyk z okazji srebrnego jubileuszu swojego małżeństwa ofiarował kościołowi kosztowną monstrancję. W 1899 roku kościół odmalowano. W 1909 roku zostały odnowione organy przez Hugona z Wrocławia. W nawie bocznej znajduje się pamiątkowa tablica ku czci zabitych żołnierzy AK i ludności z kresów dawnej RP, ufundowana w 1990 roku. Czytamy na niej: „Pomordowanym mieszkańcom Wołynia, ofiarom deportacji, rzezi i obozów, żołnierzom 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej, Obrońcom Przebraża i okolic, za patriotyczną postawę w ratowaniu życia Polaków na Wołyniu w latach 1939-44. Rodacy Ziemi Wołyńskiej. Niemodlin 1990 r.” Od zewnątrz w południowej ścianie prezbiterium znajduje się ogrójec z barokowymi rzeźbami z XVIII wieku modlącego się Chrystusa i apostołów. Kościół od strony północnej i wschodniej otoczony jest murem ceglanym uzupełnionym kamiennym pochodzącym z XVIII wieku. Na placu przed kościołem znajduje się zabytkowa kuta latarnia z początku XX wieku.

lot ptaka_dzis NIEMODLIN Z LOTU PTAKA

 

 

Źródło: wikipedia