Panowie Niemodlina

1224 – 1228 Kazimierz I Opolski

Kazimierz I opolski (ur. między 1178 a 1180, zm. 13 maja 1230) – książę opolsko-raciborski w latach 1211-1230 z dynastii Piastów.

Przyszedł na świat gdzieś pomiędzy  1178 a 1180 rokiem, jako jedyny syn Mieszka IV Plątonogiego i jego małżonki Ludmiły. Co ciekawe, jego chrzest był aktem koronującym sojusz pomiędzy jego ojcem, a władcą Małopolski – Kazimierzem Sprawiedliwym (wcześniej regiony te były ze sobą skonfliktowane).

Piast, w prostej linii wywodzący się od samego Mieszka I. Książę opolsko-raciborski w latach 1211-1230. Przejął władzę licząc sobie około 30 lat i… prawdopodobnie, będą kawalerem. Swoją żonę – Wiolę, poznał dopiero wiele lat później.

Warto wiedzieć, że Kazimierz wziął udział w specjalnym synodzie w Wolborzu (w 1215 roku), w którym zadeklarował się jako uczestnik jednej z wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej. Rzeczywiście wziął udział w ekspedycji, która miała miejsce w latach 1217-18. Była to piąta wyprawa krzyżowa, przewodził jej król węgierski, Andrzej II. Prawdopodobnie tam też poznał przyszłą małżonkę, która, jeśli wierzyć Janowi Długoszowi, pochodziła z Bułgarii.

Na spotkaniu tzw. „ligi młodych książąt”, które miało miejsce w czasie wspomnianego synodu, asygnował także zgodę na powstanie niezależnego sądownictwa kościelnego, obowiązującego na terenach należących do duchowieństwa. Od tej pory kler mógł sprawować jurysdykcję na swoich włościach. Krok ten przyczynił się znacznie do powstania „państwa” kościelnego w Ujeździe. Książę utrzymywał bliskie kontakty z kościołem, zwłaszcza biskupem Wawrzyńcem, co czyniło z niego poważnego gracza na scenie politycznej i chroniło przez pretensjami sąsiadów.

Niedługo później zawarł sojusz z Henrykiem Brodatym, który wielokrotnie rościł sobie prawa do części jego majątku – m.in. Opola. I prawdopodobnie udzielił mu pomocy militarnej w wyprawie na Kraków w 1225 roku. Wspierał politycznie także Gryfitów, którzy odwdzięczyli się wsparciem podczas rozbudowy murów obecnej stolicy woj. opolskiego.

Pod koniec swojego panowania rozpoczął proces lokowania miast na prawie niemieckim (m.in. Ujazdu, w 1222), otworzył także mennicę, w której wybijano fenigi. Sprowadził także niemieckich osadników.

Zmarł 13 maja 1230 r. w Opolu. Pozostawił po sobie dwóch synów: Mieszka i Władysława oraz córki: Eufrozynę oraz Więcesławę. Pochowano go w klasztorze norbertanek w Czarnowąsach.

1228 – 1228 Klemens z Brzeźnicy

Klemens z Brzeźnicy, Klemens Klimontowic (zm. 18 marca 1241, okolice Chmielnika) – wojewoda opolski, a następnie kasztelan krakowski.

1228 – 1260 Klasztor benedyktynek w Staniątkach

1260 – 1280/81 Władysław Opolski

Władysław opolski (ur. ok. 1225, zm. 27 sierpnia lub 13 września 1281/82) – książę kaliski w latach 1234–1244, książę rudzki 1234-1249, książę opolsko-raciborski 1246-1280/81. (Do 1241 roku pod zwierzchnictwem książąt śląskich).

Władysław Opolski, drugi syn Kazimierza I Opolskiego. Władał ziemią niemodlińską, a więc także znajdującą się tutaj fortecą w latach 1260 – 1280/81, aż do swojej śmierci. Książę kaliski, książę rudzki, książę opolsko-raciborski, różnymi tytułami był określany, w zależności od tego, jakie tereny znajdowały się pod jego protektoratem.

Przyszedł na świat około roku, 1225 jako syn księcia Kazimierza I i księżnej Wioli, (o której pisaliśmy już, że pochodziła prawdopodobnie, z Bułgarii)

Gdy Kazimierz zmarł, Władysław i jego starszy brat Mieszko (zwany później Otyłym), nie osiągnęli jeszcze pełnoletniości, więc nie mogli oficjalnie sprawować rządów na odziedziczonych ziemiach. Wraz z matką znaleźli się pod opieką Henryka I Brodatego i zamieszkali w księstwie kaliskim.

W 1238 roku Mieszko przejął władzę nad księstwem opolsko-raciborskim. Zgodę na to wyraził Henryk II Pobożny, następca Brodatego. Potomek Kazimierza znów władał więc Opolszczyzną.  Jego młodszy brat, postać, która nas w tej chwili interesuje najbardziej, pozostał w okolicy Kalisza. Kolejne lata przyniosły śmierć Henryka Pobożnego i silne wpływy książąt śląskich na młodego Kazimierzowica. W 1244 roku stracił na rzecz ich interesów władzę nad Kaliszem, niedługo później także nad Rudą.

Rok 1246 to śmierć Mieszka Otyłego i… objęcie władzy nad resztą ojcowizny przez młodszego brata. Na Władysława czekało kilkadziesiąt lat ciężkiej pracy i walki o panowanie. Już w początkowym okresie utracił świeżo zdobyty Lelów jednak kolejne lata okazały się bardziej łaskawe.

Bliskość innych książąt piastowskich wymuszała politykę ustępstw i układów. Umiejętne manewrowanie w polityce lokalnej i ogólnokrajowej wychodziło młodemu władcy nadzwyczaj dobrze.

Kolejne lata przyniosły liczne, mniejsze lub większe sukcesy. Udało mu się porozumieć z książętami z Wielkopolski, odstąpił od roszczeń w stosunku do ziemi kaliskiej. To ostatnie przypieczętował ożenkiem z Eufemią Odońcówną.

Brał także udział w wojnie węgiersko-czeskiej, początkowo po stronie Węgier, później zaś, nie wiedzieć czemu, wsparł naszych południowych sąsiadów.

Sojusz z Czechami pozwolił mu rozszerzyć wpływy na tyle, by upomnieć się o… tron krakowski. Wypowiedział posłuszeństwo Bolesławowi Wstydliwemu i najechał zbrojnie Mniejszą Polskę, jednak jego oddziały zostały pokonane w bitwie pod Bogucinem.

Porywczy książę musiał się później zmagać z krótką, acz bolesną dla wschodnich rubieży jego majątku wyprawą odwetową.

W 1274 Kazimierzowicz i Bolesław Wstydliwy zawarli pokój, na mocy którego Władysław Opolski zrzekał się pretensji do tronu. Zyskał za to nowe ziemie, m.in. treny w okolicy Chrzanowa).

Polityka rządzi się swoimi prawami, więc Piast opolski w 1278 roku wtargnął także na tereny ziemi opawskiej, którą pragnął przyłączyć do swojego dominium. Chciał wykorzystać chaos, jaki powstał po śmierci Przemysła II (z którym był do niedawna w sojuszu), jednak i ten zamiar spalił na panewce, ponieważ sytuacja w Czechach szybko się unormowała, za sprawą regentów Wacława II.

Stabilizacja sytuacji na linii obu regionów nastąpiła dwa lata później w Wiedniu, gdzie Władysław złożył hołd Rudolfowi Habsburgowi oraz zawarł przymierze z Henrykiem Probusem (panem Wrocławia).

Wrocław, a raczej znajdujące się tam biskupstwo, również miały ogromne znaczenie dla polityki lokalnej i regionalnej Kazimierzowicza. Dobre stosunki z hierarchą oraz licznie fundowane świątynie (m.in. w Raciborzu, Rudach i Wodzisławiu), a także wykorzystywanie w miastach prawa niemieckiego – magdeburskiego (m.in., Bytom, Lubliniec, Kęty), przysporzyły mu wielu korzyści.

Nie wiemy, kiedy dokładnie zmarł Władysław Opolski. Niejasne zapiski sugerują datę 27 sierpnia lub 13 września 1280 bądź 1281 roku. Jego doczesne szczątki znajdują się w krypcie w kościele dominikańskim w Raciborzu.

Po jego śmierci władzę przejęło 4 synów – Mieszko, Kazimierz, Bolko i Przemysław, którzy podzielili ojcowiznę wg zasad starszeństwa. Jedyna córka, Estera, została wcześniej poślubiona Henrykowi Probusowi.

1281/1282 – 1313 Bolko I Opolski

Bolko (Bolesław) I Opolski (ur. pomiędzy 1254 a 1258, zm. 14 maja 1313 roku) – od 1277 roku koregent w księstwie opolsko-raciborskim, od 1281/2 z bratem Kazimierzem w wyniku podziału w Opolu i Bytomiu, od 1284 samodzielny książę opolski, niemodliński i strzelecki, w latach 1291-1305 lennik Wacława II.

Krótko po śmierci Władysława Kazimierzowica schedę po nim przejął Bolko I, zwany Opolskim. Panował nad ziemią niemodlińską w latach  1281/82 – 1313…

Nie wiemy, kiedy dokładnie przyszedł na świat Bolesław, zwany Bolkiem. Urodził się prawdopodobnie pomiędzy rokiem 1254 a 1258. Był trzecim synem Władysława i Eufemii Odońcówny, musiał więc czekać na swoją kolej, by przejąć władzę w państwie. Jeszcze za życia ojca, w 1277 roku, mianowano go koregentem w księstwie opolsko-raciborskim (rządził wraz z bratem, Kazimierzem Bytomskim), jednak w pełni samodzielnym księciem opolskim (a także niemodlińskim!) stał się w roku 1284.

Po objęciu samodzielnych rządów w księstwie prowadził politykę przychylną Henrykowi IV Probusowi, władcy Wrocławia.  Wsparł go m.in. w sporze z Tomaszem II Zarębą, ówczesnym biskupem, zarówno militarnie, jak i na drodze mediacji, gdy przystąpiono do pokojowych rozmów.

Bolko poparł także Probusa w okresie jego pretensji do tronu krakowskiego, które ten wysunął po śmierci Leszka Czarnego, księcia Starszej Polski i ziemi sandomierskiej. Niestety, Piastowie śląscy ponieśli sromotną klęską w bitwie pod Siewierzem w 1289. Starły się wówczas zaskoczone przez nieprzyjaciela wojska przychylne Henrykowi: odziały wystawione przez Bolka I, Henryka III Głogowczyka i Przemka Ścinawskiego oraz siły drugiego kandydata do tronu – Bolesława II, który zyskał m.in. wsparcie ówczesnego księcia kujawskiego Władysława Łokietka. Bolko, ranny w bitwie dostał się na rok do niewoli Władysława. Uwolniono go, gdy wpłacił sporych rozmiarów okup (Władysław nie omieszkał przy okazji złupić ziemi opolskiej).

Latem 1290 roku Henryk Probus umiera, co krzyżuje niejako plany Bolka na dalszą politykę krajową. Jego wzrok sięga więc na południe, a ambitny książę wchodzi w sojusz z Przemyślidami. Rok po śmierci wrocławskiego sojusznika, wraz z braćmi, w Ołomuńcu złożył hołd lenny Wacławowi II i zobowiązał się do militarnego i politycznego wsparcia czeskiego monarchy.

Wojska czesko-opolskie ścierały się w  m.in. z oddziałami Łokietka (m.in. w wyprawie na Sieradz w roku 1292). Z księciem kujawskim walczył Bolko także u boku Henryka III Głogowczyka w 1296 roku, gdy ten starał się złupić i opanować Wielkopolskę.

Kolejne lata przynoszą znaczny wzrost znaczenia Bolka w regionie, a także poza nim. Dobitnie świadczy o tym fakt, iż został on specjalnym wysłannikiem, zastępującym Wacława II na zebraniu elektorów Rzeszy. Zyskał także stanowisko starosty krakowskiego, gdy wsparł Przemyślidę w jego wyprawie do Wielkopolski, zakończonej koronacją czeskiego monarchy…

Niestety, polityka oparta na wsparciu czeskich władców zakończyła się nagle, w 1306 roku, wraz ze śmiercią Wacława i wygaśnięciem linii królewskiej. Zajął w tym czasie m.in. ziemię wieluńską, dalej działał w Krakowie, już jako urzędnik Jana Luksemburczyka, jednak jego wpływy malały. Po jakimś czasie wrócił do ziemi opolskiej.

Podobnie jak jego poprzednicy, Bolko I utrzymywał dobre stosunki z kościołem (nie licząc biskupa wrocławskiego), fundował kościoły, klasztory i kaplice. Lokował także miasta na prawie niemieckim.

Zmarł w maju 1313 roku, a jego szczątki spoczęły w krypcie kościoła franciszkanów w Opolu. Z małżeństwa z Agnieszką (brak szczegółowych informacji na jej temat) pozostawił po sobie trzech synów: Bolesława Pierworodnego, Bolka II Opolskiego i Alberta Strzeleckiego.

1313 – 1362/1365 Bolesław Pierworodny

 Bolesław (Bolko) Pierworodny (Niemodliński) (ur. ok. 1293, zm. między 1362 a 1365) – książę niemodliński w latach 1313-1362/5, książę wieluński w latach 1313-1326, od 1327 roku dziedziczny lennik czeski, od 1336 roku książę na Prudniku.

Urodził się około 1293 roku, jako pierwszy syn Bolka I Opolskiego i Agnieszki. Nosząc imię swego ojca zyskał przydomek Pierworodny, by można go było odróżnić od swego poprzednika i… młodszego brata, który również nazwany został Bolesławem.

Niemodlinem władał w latach 1313 (tj. od śmierci ojca) – 1362/1365, a ziemią wieluńską w latach 1313-1326. Początkowo rządził terenami Opolszczyzny wraz z braćmi: ) i Albertem, jednak w niedługim czasie zostały one podzielone na kilka części.

Od 18 lutego 1327 roku był dziedzicznym lennikiem króla czeskiego Jana Luksemburczyka. Złożył mu wówczas hołd lenny, wraz z innymi książętami górnośląskimi. Jego polityka opierała się w dużej mierze na wpływach czeskich, a przez kolejne lata swojego życia niezwykle często gościł w Pradze.

Mimo silnego wsparcia z jego strony, utracił ziemię wieluńską w wyniku wojny z królem Polski, Władysławem Łokietkiem. Tym samym, z którym potykał się wcześniej jego ojciec.

Brał udział w wyprawie krzyżowej skierowanej przeciwko Litwie, będącej w tym czasie państwem pogańskim. Współorganizatorem wyprawy był Zakon Krzyżacki.

Jego kontakty z królem czeskim nie zawsze przysparzały mu korzyści. Gdy w 1336 zmarł Leszek Raciborski (bezpotomnie), Luksemburczyk oddał jego ziemię we władanie Przemyślidzie, co spowodowało protest Piastów górnośląskich, którzy wystosowali własne pretensje do tych terenów.

Od 1337 roku władał, jako książę, Prudnikiem. Miasto to wykupił po okazyjnej cenie 2000 grzywien. Była to nagroda za wieloletnią służbę i umożliwiła mu powiększenie swojego państewka.

W roku 1355 Bolesław towarzysz Karolowi IV, synowi Jana Luksemburczyka, w wyprawie do Rzymu, gdzie młody władca miał uzyskać koronę cesarską. Piast uczestnicy w koronacji młodego cesarza, a sześć lat później będzie obecny w Norymberdze, gdzie obędą się chrzciny syna Karola, Wacława Luksemburskiego.

Bolesław Niemodliński umiera gdzieś pomiędzy rokiem 1362 a 1365 rokiem, bezpośrednio po lub w trakcie niewoli u książąt ziębickich, z którymi był w ostatnich latach życia skonfliktowany.  Nie wiadomo gdzie zostały złożone jego doczesne szczątki.

W 1325 roku ożenił się z córką księcia wrocławskiego Henryka VI Dobrego,  Eufemią. Spłodził z nią trzech synów: Bolesława II, Henryka i Wacława, a także pięć córek: Małgorzatę (przyszłą żonę Ulryka von Leuchtenberg), Jutę (małżonkę Mikołaja II Opawskiego) oraz Anną, Jadwigę i Elżbietę (która została klaryską).

1362/1365 – 1367/8 Bolesław II Niemodliński

Bolesław (Bolko) II (urodzony pomiędzy 1326 a 1335 rokiem – zmarł w 1367 lub 1368 roku), książę niemodliński w latach 1362/5-1367/8, od 1367 dodatkowo w Prudniku (z braćmi), lennik czeski.

Pieczęć herbowa Bolesława II Niemodlińskiego (1318-1361)

Nie wiemy, kiedy dokładnie urodził się Bolko II. Przyszedł na świat pomiędzy rokiem 1326 a 1335 jako syn Bolesława Pierworodnego i Eufemii Wrocławskiej.

Ziemią niemodlińską, jako tytularny książę, władał w latach 1362/5-1367/8. Dodatkowo przypadł mu w udziale Prudnik, którym w współrządził z braćmi – Henrykiem i Wacławem, od 1367 roku.

Podobnie jak jego brat i ojciec, był lennikiem czeskim. Zobowiązanie to odziedziczył po ojcu. Złożył hołd władcy Czech. Był nadwornym sędzią Karola IV i wpływową postacią życia politycznego.

Zmarł bezpotomnie w 1367 bądź 1368 roku. Nie jest znane miejsce pochówku. Jego dobra odziedziczyli i podzielili między siebie młodsi bracia.

1362/1365 – 1369 Wacław Niemodliński

Wacław (ur. ok. 1345, zm. październik 1369) – książę niemodliński w latach 1362/5-1369 (współrządy z braćmi Bolesławem II i Henrykiem), od 1364 roku w wyniku podziału księstwa bytomskiego po wymarciu tamtejszej linii Piastów samodzielny książę gliwicki, lennik czeski.

Pieczęć herbowa Wacława Niemodlińskiego z 1368 r.

1362/1365 – 1382 Henryk I Niemodliński

Henryk (ur. ok. 1345, zmarł 14 września 1382) – książę na Niemodlinie i Prudniku w latach 1362/1365–1382 (do 1369 razem z bratem Wacławem).

Pieczęć Henryka Niemodlińskiego z 1381 r

1382 – 1394 Henryk II Niemodliński

Henryk (II) (ur. ok. 1374 roku – zmarł 22 grudnia 1394 roku), tytularny książę niemodliński i strzelecki w latach 1382-1394.

Wnuk Bolesława Pierworodnego urodził się ok. roku  1374 roku. Niemodlinem (i ziemią strzelecką) władał zaś od roku 1382, a więc…. od 8 roku życia!

Był trzecim synem Bolka III i Anny. Jest kolejną postacią, o której nie wiemy zbyt wiele. Brak jednoznacznych i szczegółowych zapisów na temat jego polityki i życia prywatnego.

Wiadomo tylko, że miał studiować w Bolonii i poświęcić życie kapłaństwu, jednak nie wiemy, czy plany te zrealizował. Jeśli wierzyć Janowi Długoszowi, Henryk II Niemodliński zmarł w grudniu roku pańskiego 1394 w trakcie podróży do Polski.

Jego szczątki spoczywać mają w nekropolii Piastów opolskich w kościele franciszkanów w Opolu.

1394 – 1400 Bolko IV Opolski

Bolko (Bolesław) IV (ur. pomiędzy 1363 a 1367, zm. 6 maja 1437) – książę strzelecki i niemodliński w latach 1382-1400, książę opolski od 1396 r. (do 1400 r. razem z braćmi, bez Olesna).

Bolesław, znany raczej jako Bolko IV Opolski, przyszedł na świat gdzieś pomiędzy rokiem 1363 a 1367, nie znamy dokładnej daty jego narodzin.  Urodził się jako drugi syn Bolesława III i Anny. Podobnie jak wielu swoich poprzedników, w chwili śmierci swego ojca (a był to rok 1382), a więc w momencie „przejęcia” schedy po nim, był nieletni. Znalazł się więc pod opieką starszego brata, Jana Kropidły (miał także brata Bernarda), któremu ojciec wybrał karierę duchownego. Wraz z nim, pieczę nad młodymi książętami sprawował jego stryj, Władysław Opolczyk.

Wraz z Janem i Bernardem, jeszcze za życia ojca, współrządził początkowo księstwem strzeleckim, do którego w ciągu kilka lat dołączył ziemie niemodlińskie (scheda po Henryku, krewnym). Bracia utrzymywali też dość dobre stosunki z pozostałymi książętami piastowskimi.

Zmiana ich polityki nastąpiła dopiero wtedy, gdy jakiś czas po wyprawie przeciwko Władysławowi Jagielle (zorganizowanej wraz ze stryjem Władysławem Opolczykiem), w 1396 roku, wojska królewskie stanęły pod bramami Opola. Piastowie postanowili wówczas przystać na warunki króla, oddać mu część ziem (m.in. okręg Lubliniecki) i zawarli pokój. Wpływy Opolczyka ograniczono, a władze nad księstwem opolskim przejął Bolko IV. Co ciekawe, bracia nadal byli spadkobiercami Opolczyka, który przyrzekł im swoje dominium w zamian za pomoc we wspomnianej wyprawie.

Koło roku 1400 Bolko i Bernard (Jan był już wówczas duchownym, nie angażował się w lokalną politykę), podzielili się majątkiem. Bolesław został księciem opolskim, Bernard zaś objął pieczę nad ziemię niemodlińską.

Polityka Bolka IV zaczęła niebawem zataczać coraz szersze kręgi w Czechach. Książę utrzymywał dość bliskie kontakty z otoczeniem Wacława IV (z tego powodu był m.in. członkiem stanów śląskich), choć ten nie zawsze był przychylny piastom śląskim. Doskonałym przykładem był sąd lenny z lat 1417/1418 roku, kiedy to król czeski przyznał schedę po Opolczyku (należną wg przyrzeczenia Bolesławowi) książętom żagańskim. Na szczęście rychła śmierć władcy pozwoliła uchylić jego decyzję i ziemie pozostały w rękach Bolka.

Przed roszczeniami ze strony rzekomych dziedziców chroniła go później bliska współpraca z Zygmuntem Luksemburczykiem.

Co ciekawe, Bolko przystąpił wraz z nim do sojuszu, zawartego w 1423 r. w Bratysławie z Zakonem Krzyżackim (asygnował go sam cesarz), którego celem było… doprowadzenie do rozbioru ówczesnej Rzeczypospolitej. Pakt nie doszedł do skutku w wyniku polityki prowadzonej przez Jagiełłę. Bolko, któremu miała przypaść w udziale m.in. część Wielkopolski, musiał obejść się smakiem.

Niewielkim pocieszeniem było przejęcie terenów Głogówka, odziedziczonych po Eufemii, żonie Władysława Opolczyka, która zmarła pomiędzy 1418 a 1423 rokiem.

Sojusz z Luksemburczykiem zaowocował po latach uchyleniem wyroku Wacława IV ws. ziemi Opolczyka. Był to akt wdzięczności za wsparcie, jakiego Bolko udzielił królowi czeskiemu w trakcie wojen husyckich.

Książę zmarł 6 maja 1437, a jego szczątki złożono do krypty w nekropolii Piastów, kościele franciszkanów w Opolu.

Z małżeństwa z Małgorzatą, hrabianką Gorycji, pozostawił po sobie czterech synów (Bolka V, Jana I, Henryka zmarłego w wieku szesnastu lat i Mikołaja I) oraz córkę Małgorzatę (późniejszą żonę Ludwika III Lubińskiego).

1382 – 1450 Bernard Niemodliński

Bernard (ur. pomiędzy 1374 a 1378, zm. 2 lub 4 kwietnia 1455) – książę niemodliński i strzelecki w latach 1382-1400 razem z braćmi, książę opolski w latach 1396-1400 z Bolkiem IV, od 1400 w wyniku podziału w Niemodlinie i Strzelcach, od 1401 w Oleśnie i Lublińcu, książę prudnicki i głogówecki od ok. 1420 do 1424 r., w latach 1434-1450 w Kluczborku i Byczynie, od 1450 r. usunął się do Olesna.

Najmłodszy, czwarty syn Bolesława III i Anny urodził się pomiędzy rokiem 1374 a 1378. Początkowo współrządził razem z braćmi – Janem i Bolesławem IV, oraz  stryjem – Władysławem Opolczykiem.

Jako poważny polityk, w aspekcie ponadregionalnym, pojawił się dopiero około roku 1396 (w wieku 14 lat!), gdy zaręczono go z Jadwigą, córką Spytka z Melsztyna, wojewody krakowskiego. Dokonano tego w trakcie pertraktacji pokojowych z Władysławem Jagiełłą, a małżeństwo miało być jednym z elementów wspierających ograniczenie zapędów politycznych stryja (wcześniej książęta śląscy toczyli wojnę z polskim królem).

1400 rok staje się dla Bernarda kolejnym przełomem. Wtedy to dzieli wraz z Bolkiem IV ojcowiznę, przejmując władzę nad ziemią niemodlińską i Strzelcami Opolskimi. Wiano małżonki pozwoliło także dołączyć do swoich ziem Olesno i Lubliniec, zabrane uprzednio przez Jagiełłę.

Dwa lata później książę niemodliński został przewodniczącym związku stanów śląskich.

Nieco inaczej niż swój brat i poprzednicy, Bernard skłaniał się politycznie ku Rzeczypospolitej, nie Czechom. Wspierał Jagiełłę w wojnie polsko-krzyżackiej. Sytuacja uległa zmianie, gdy do ziem odziedziczonych przez niego i braci po śmierci Władysława Opolczyka, zaczęli rościć prawa książęta żagańscy. Sprawę rozstrzygnął, na niekorzyść Opolczyków sąd lenny w Pradze (1418 rok), którego wyrok nie doszedł do skutku dzięki śmierci Wacława IV. Jego następca uchylił go dopiero po kilkunastu latach, w zamian za pomoc w walce z husytami.

W tym czasie, tj. około roku 1418 bracia odziedziczyli także resztę ziem po Opolczyku, a właściwie jego małżonce. Był to Głogówek, który przekazali później Bolkowi V, synowi Bolka IV.

Uczestniczył, wraz z bratem, w spotkaniu w Bratysławie, który miał zaowocować rozbiorem Polski. Był to pakt podpisany przez niektórych książąt, króla czeskiego i Zakon Krzyżacki, asygnowany przez cesarza. Książęta mieli otrzymać m.in. część ziem Wielkopolskich.

Na szczęście rozważna polityka Jagiełły, który doskonale wiedział, co się dzieje, zażegnała poważne zagrożenie na długie lata.

Kolejne lata to wojny husyckie, które mocno nadszarpnęły południową Polskę. Bernard, wraz w bratem i innymi książętami stawił czoło czeskim oddziałom. W 1428 zawarto „pokój”, który jednak nie utrzymał się zbyt długo. Walki toczyły się, z różnym nasileniem, do roku 1460.

Nie przeszkodziło to jednak prowadzeniu indywidualnych interesów i wykupu przez księcia ziemi byczyńskiej i kluczborskiej z rąk husytów.

W 1438 roku Bernard złożył hołd lenny Kazimierzowi Jagiellończykowi, wybranemu na króla Czech. Polski władca rychło jednak zrezygnował z tego tytułu…, który przejął Albrecht Habsburg. Bernard uznał i jego zwierzchnictwo.

Z małżeństwa z Jadwigą Melsztyńską doczekał się dwóch córek: Jadwigi i Anny, których dzieje nie są znane. Z racji tego, iż nie miał męskiego potomka, ziemię niemodlińską oraz Strzelce Opolskie odziedziczył po nim, w ramach uregulowania długów, bratanek Bolko V, zwany Husytą. Sam Bernard zamieszkał w Oleśnie. Zmarł w pierwszych dniach kwietnia 1455 roku. Gdzie spoczywa, nie wiadomo.

1450 – 1460 Bolko V Husyta

Bolko (Bolesław) V Husyta (Wołoszek, Głogówecki) (ur. ok. 1400, zm. 29 maja 1460) – koregent w księstwie opolskim w latach 1422-1424, książę głogówecki i prudnicki od 1424 r., książę niemodliński i strzelecki od 1450 r., na Oleśnie od 1455 r.

Kolejny władca Niemodlina, książę piastowski, pan na Głogówku i Prudniku – Bolko V Wołoszek, zwany Husytą.

Był nie tylko postacią ciekawą, ale i… bohaterem jednej z powieści Andrzeja Sapkowskiego. Drużyna Zamku Niemodlin poleca więc, i to nie tylko z powodu Bolka, „Trylogię Husycką”.

Nie odegrał tam istotnej roli, schodząc raczej na dalszy plan, niemniej jego obecność jest tam wyraźnie zaznaczona. To do niego wybiera się poselstwo czeskie przed bitwą pod Nysą, w której Piast miał wesprzeć tabory. Bolko miał być przyjacielem Reynevana (głównego bohatera trylogii) z czasów studiów w Pradze. Bolesław V Wołoszek istotnie studiował w Czechach, jednak Reynevan, rzecz jasna, jest postacią fikcyjną.

Bolko (Bolesław) V Husyta urodził się w latach 1394-1400, nie znamy dokładnej daty. Był czwartym synem Bolesława IV i Małgorzaty. Odebrał solidne wykształcenie, m.in. na wspomnianym już praskim uniwersytecie. To właśnie tam spotkał się z przedstawicielami czeskiej reformacji, którzy zasiali ziarno, kiełkujące przez kolejne lata.

Do Polski wrócił około roku 1417, na własny ślub. Jego małżonką została Elżbieta, córka Elżbiety Granowskiej (wówczas żony Władysława Jagiełły. Ojcem był jednak poprzedni partner szlachcianki – Jerzy Granowski). Dzięki małżeństwu zyskał nie tylko nowe ziemie (Pilicę), ale także wpływy na Wawelu, w otoczeniu samego króla.

Niedługo później współrządził częścią ziem opolskich, początkowo wraz z ojcem, a po przekazaniu mu przez stryja ziemi prudnickiej i Głogówka, objął samodzielne rządy na przyznanym mu terytoriach.

Gdy w 1428 roku czeskie tabory wkroczyły na tereny Rzeczypospolitej, jako jedyny przystał oficjalnie do husytów. Nie bez znaczenia były kontakty z Pragi i postępująca germanizacja Śląska. Oraz chęć wzbogacenia się, ponieważ nie tylko wysłał Czechom swoje wojska, ale także dokonał sekularyzacji dóbr kościelnych na podległym sobie terenie.

Sam skorzystał także z wojny łupiąc ziemię nyską, namysłowską, wyprawiając się także pod samą Jasną Górę. W działaniach mających na celu przejęcie (przede wszystkim) dóbr kościelnych wpierali go w tajemnicy ojciec i stryj. Kolejne lata to liczne potyczki na Górnym i Dolnym Śląsku, toczone ze zmiennym szczęściem, które całkiem odwróciło się w przegranej bitwie pod Trzebnicą w 1433 roku. Pokonał go wówczas Mikołaj Raciborski. Piast jednak nie podupadł na tyle, by oddać zagarnięte ziemie.

Dziesięć lat po tej bitwie nałożono na niego ekskomunikę.

Lata 1444-52 to prywatna wojna ze Zbigniewem Oleśnickim. Prywatna, ponieważ Bolko nie odważył się mocniej eksplorować obszarów biskupich z obawy o ewentualne zaangażowanie Habsburgów. Zmagania zakończył w pokój w Piotrkowie. Bolko miał nawet wesprzeć polskiego monarchę w przygotowaniach do walki z Krzyżakami (propozycja, ze względu na warunki finansowe, nie została przyjęta).

W roku 1450 Bolko dziedziczy po swoim stryju, Bernardzie, ziemię niemodlińską i strzelecką, a także Olesno.

Umiera 29 maja 1460 roku w Głogówku, gdzie do dziś w kościele franciszkanów znajduje się jego grób. Ponieważ zmarł nie pozostawiwszy potomka, jego dobra przejął Mikołaj I.

1460 – 1476 Mikołaj I Opolski

Mikołaj I Opolski (urodzony pomiędzy 1422 a 1424 rokiem – zmarł 3 lipca 1476 roku), książę opolski w latach 1437-1476 (od 1439 samodzielnie wcześniej razem z bratem), książę zastawny Brzegu od 1442 (1450) , w Kluczborku od 1450, w Niemodlinie, Strzelcach i Oleśnie od 1460.

Przyszedł na świat w latach 1422-1424 (brak dokładnych danych), jako czwarty syn księcia Bolka IV i włoskiej arystokratki Małgorzaty.

W chwili śmierci ojca, jako nieletni, znalazł się pod opieką dwóch starszych braci – Bolka V Wołoszka (zwanego także Husytą) oraz Jana I. Od 1437 współrządził z nimi ziemią opolską.

W 1438 roku, w wieku około 18 lat, złożył hołd lenny Kazimierzowi Jagiellończykowi, który ubiegał się wówczas o koronę czeską. W wyniku zawirowań politycznych i rezygnacji polskiego monarchy ze starań o tytuł władcy Czech, złożył ponowny hołd lenny… Albrechtowi Habsburgowi.

Kolejny rok, z racji śmierci Jana I, pozwala Mikołajowi I na objęcie samodzielnej władzy w księstwie opolskim, a w trzy lata później, w wyniku małżeństwa z córką Ludwika II, także nad ziemią brzeską (w zastaw za rezygnację z posagu żony).

Mniej więcej w tym czasie zyskuje także większą władzę nad ziemią Opolską (i nad Kluczborkiem). Stało się tak w wyniku przekazania praw majątkowych ze strony stryja Bernarda (w zamian za pożyczkę). Dziesięć lat później, na skutek bezpotomnej śmierci Bolka V, obejmuje władanie nad ziemią Niemodlińską, Strzelecką i Oleśnicką.

Ziemie te Mikołaj zdołał także obronić przez zakusami Jerzego z Podiebradów, który uważał ziemie Bolka za lenno należne Czechom. Spór zakończono ugodą.

Niestety, zażegnawszy jeden konflikt, książę musiał zaangażować się w kolejne, ponieważ swoje roszczenia w stosunku do jego włości wysunął Jan IV, władca Oświęcimia, a niedługo później Henryk IX. Obaj oczekiwali zadośćuczynienia za należne im spadki… W obliczu przewagi militarnej oraz dekretów Wacława Luksemburczyka, książę musiał wypłacić (m.in. Henrykowi) odszkodowania…

Swoje należności mogło także odzyskać biskupstwo wrocławskie, z którym władca zawarł ugodę, dotyczącą wykupu Ujazdu, zagarniętego niegdyś przez Bolka IV.

Mikołaj I prowadził także politykę ponadregionalną. Wraz kilkoma innymi książętami śląskimi, był autorem projektu obejmującego zawarcie porozumienia pomiędzy papieżem Pawłem II oraz czeskim monarchą Jerzym. Consensusu nie udało się uzyskać.

Książę zmarł w lipcu 1476 roku. Miał pięciu synów i tyleż córek. Pochowano go w klasztorze Franciszkanów w Opolu.

Ciekawostka: Mikołaj I bardzo dobrze znał niemiecki i jest autorem tekstów o tematyce prawniczej, pisanych w tym właśnie języku.

1476 – 1497 Mikołaj II Niemodliński

Mikołaj II (ur. 1450-1465, zm. 27 czerwca 1497) – książę niemodliński i opolski.

Mikołaj II to kolejny władca, co do którego daty urodzenia nie mamy pewności. Wiadomym jest, że przyszedł na świat w latach 1450-1465. Był trzecim synem Mikołaja I i Magdaleny Brzeskiej.

Na arenie zmagań politycznych stanął z chwilą śmierci swego ojca. Od 1476 roku, wraz z bratem – Janem II Dobrym współrządził ziemią niemodlińską i strzelecką. Ich ówczesna władza rozciągała się również na takie posiadłości, jak: Kluczbork, Olesno, Byczyna i Lubliniec, a także, otrzymane w zastaw, księstwo brzeskie . Niemodlin i przylegające do niego ziemie były prawdopodobnie pierwszą dzielnicą, którą Mikołaj II władał później samodzielnie.

Wraz z bratem, Janem II, prowadził aktywną politykę lokalną mającą na celu powiększenie (odzyskanie) ziemi opolskiej z rąk innych władców. Dokonali m.in. wykupienia ziemi prudnickiej od Konrada Oleśnickiego, Gliwic i Toszka. Utracili jednak Brzeg, który wykupili książęta legniccy.

Kontakty zagraniczne również nie były zaniedbywane. Wymagały jednak o wiele większej ostrożności… Bracia starali się zachować poprawne relacja zarówno z władcą Węgier – Maciejem Korwinem (ich ojciec złożył mu hołd), jak i Władysławem Jagiellończykiem. Obaj byli bowiem kandydatami do korony czeskiej…

Gdy, po pewnym czasie, poparli w narastającym sporze polskiego władcę, zostali schwytani i osadzeni w więzieniu (w Koźlu), skąd musiano ich wykupić. Zagrożenie ze strony węgierskiej utrzymywało się potem jeszcze przez kilka lat.

W roku 1497 w Nysie odbył się sejmik z udziałem książąt śląskich i Kazimierza II (namiestnika Śląska), gdzie miały się toczyć rozmowy na temat zatwierdzenia przywilejów nadanych dla księstw, ze strony Jagiellończyka oraz o zagrożeniu ze strony państwa tureckiego.

W czasie trwania zjazdu doszło do konfliktu z udziałem Mikołaja II. Miał on zaatakować biskupa Jana Rotha w obawie przed aresztowaniem ze strony Kazimierza II (był on skonfliktowany z Piastami opolskimi i wyraźnie nie w smak był mu wzrost ich siły). Na szczęście nie doszło do tragedii… Pozornie. Książę uciekł z ratusza miejskiego do pobliskiego kościoła Św. Jakuba, skąd wywlekli go poddani biskupa wrocławskiego i zamknęli w lochu.

Niedługo później, wbrew prawu, postawiono go przed sądem ławniczym w Nysie, mimo iż przysługiwał mu tylko i wyłącznie sąd królewski.  Protesty i propozycja wykupu nie przyniosły skutku… Sąd skazał księcia na śmierć przez ścięcie mieczem. Postępowanie toczyło się w języku niemieckim, którego niemodliński książę nie znał… Po ogłoszeniu wyroku pozwolono mu formalnie przekazać władzę starszemu bratu (ten z kolei zobowiązał się do zadośćuczynienia poszkodowanym i tym, z którymi jego brat był skonfliktowany już wcześniej). Niedługo później został ścięty na rynku miejskim.

Przed śmiercią miał podobno wygłosić hasło: O Nyso! Nyso! Czyż dlatego moi przodkowie darowali ciebie Kościołowi, abyś mi teraz życie wydzierała?

Pochowano go w kościele franciszkanów w Opolu. Na płycie nagrobnej wyryto napis: Leży tutaj pogrzebany ja, który padłem wierny swym zasadom i mężnie zgiąłem kark po miecz kata. Przechodniu, powiedz dumnym władcom, że książę Mikołaj istnieje.

Umarł bezdzietnie.

Po egzekucji Mikołaj mogło dojść do wojny domowej pomiędzy Janem i panem Cieszyna, obaj bowiem zbierali wojska przeciw sobie. Spór zażegnano dzięki politycznej interwencji Władysława Jagiellończyka.

 

1497 – 1532 Jan II Dobry

Jan II Dobry (ur. ok. 1460; zm. 27 marca 1532 w Raciborzu) – książę opolsko-niemodlińsko-strzelecki, w wyniku podziału w 1476 książę na Opolu i Strzelcach, w Brzegu w latach 1476-1481, od 1494 Gliwice, od 1495 Toszek, od 1497 Niemodlin, od 1498 Bytom, od 1509 Koźle, od 1521 Racibórz.

Jan II, zwany Dobrym, urodził się około roku 1460, jako drugi syn Mikołaja I i Magdaleny. Był ostatnim Piastem opolsko-raciborskim, który władał ziemią niemodlińską.

Jako siła polityczna na Śląsku liczył się jeszcze za życia ojca, jednak właściwe rządy przejął, wraz z braćmi – Ludwikiem i Mikołajem II, po jego śmierci. Również Ludwik opuścił ziemski padół w niedługim czasie (a dwaj kolejni bracie zmarli w dzieciństwie), więc ziemię podzielono wkrótce pomiędzy dwóch Piastów.  Objął władzę nad Opolem, Strzelcami i w Brzegu, a Mikołaj w Niemodlinie.

Rządził ojcowizną przez ponad siedem dekad, rozwijając i rozszerzają granice księstwa (pisaliśmy o tym przy biografii Mikołaja II) m.in. o ziemię prudnicką, gliwicką i toszecką.

W roku 1497, po śmierci brata, przejął także panowanie nad Niemodlinem. Ścięcie Mikołaja II, będące następstwem wydarzeń na zjeździe Piastów śląskich, o mało nie doprowadziło do wojny domowej. Rosnący spór załagodził król Władysław Jagiellończyk oraz sąsiedzi księcia, którzy odmówili mu wsparcia militarnego.

Zajął się więc dalszą rozbudową włości. W kolejnych latach przyłączył do swojego księstwa Bytom, zamek w Świerklańcu, ziemię kozielską. Po jakimś czasie zaczął się starać także o zajęcie ziem raciborskich, rządzonych do tej pory przez Przemyślidów. Kroki w tym kierunku podjęto już dekady wcześniej, w roku 1474, jednak do owocnego porozumienia doszło dopiero w 1511 roku, gdy zgodził się na to ówczesny władca tych ziem – Walenty. Po jego śmierci, a było to w roku 1521, Jan II przejął jego tereny na własność.

W polityce lokalnej Piast starał się raczej utrzymywać poprawne kontakty ze wszystkimi sąsiadami, spory załatwiając drogą dyplomacji (choć nie wszystkie). Skłaniał się jednak bardziej ku polskiej, niż czeskiej czy niemieckiej tradycji, dlatego ze szczególną atencją traktował stosunki z kolejnymi władcami ówczesnej Rzeczypospolitej: Janem Olbrachtem, Aleksandrem Jagiellończykiem i wreszcie Zygmuntem Starym.

Władca dbał także o swoje włości nadając liczne przywileje. Do najbardziej znanych należał przywilej gwarecki (dla górników i pracowników przemysłu wydobywczego), czyli Ordunek Górny z 1528 roku, wydany w Opolu. Przywilej dawał zgodę miastom i działaczom na wydobycie kruszców, od których książę pobierał stosowny procent.

W tym czasie, właśnie dzięki temu dekretowi, powstałe niedawno Tarnowskie Góry mogły się szybko i sprawnie rozwijać. Istniała tam bowiem kopalnia srebra, którą do dziś można zwiedzać jako zabytek techniki. Krótko przed śmiercią Jan II Dobry wydał także dokument chroniący chłopów przed nadmiernym uciskiem fiskalnym ze strony szlachty.

Piast zmarł bezdzietnie, nie pozostawiwszy potomka… Nigdy się nawet nie ożenił, czego powodem miała być impotencja (tak podają źródła).

Po jego śmierci (w 1532 roku), w wyniku różnych machinacji politycznych (dokonywanych jeszcze za życia księcia), schedę po nim, za zgodą króla czeskiego Ferdynanda I Habsburga (i przy wsparciu Jagiellończyka), przejął Jerzy Hohenzollern.

1532 – 1543 Jerzy Hohenzollern-Ansbach

Jerzy Hohenzollern (1484–1543) – margrabia Ansbachu, książę karniowski, pan Bytomia, założyciel Tarnowskich Gór, od 1532 roku również książę raciborski.

Po Piastach przyszła pora na ród Hohenzollernów… W 1532 roku schedę po Janie II Dobrym przejmuje Jerzy Hohenzollern m.in. margrabia Ansbachu i założyciel Tarnowskich Gór.

Jerzy przyszedł na świat 4 marca 1484 roku, jako drugi syn (i czwarty z kolei potomek) Fryderyka Hohenzollerna i Zofii Jagiellonki. Był więc siostrzeńcem Zygmunta I Starego z dynastii Jagiellonów.

W wieku lat 20 młody hrabia znalazł się na dworze Władysława II Jagiellończyka, ówczesnego władcy Czech i Węgier. Dzięki zawartemu tam małżeństwu z wdową po Janie Korwinie (miała na imię Beatrycze) zyskał spory spadek, który następnie sprzedał (w obawie przed najazdami tureckimi).

Gdy około roku 1512 dotarł na Śląsk, dzięki przychylności króla został mianowany przyszłym dziedzicem spadku po Janie Dobrym (i Walentym, księciu raciborskim). Gdy Jan zmarł, w 1532 przejął majątek, a krewnych Piasta i innych pretendentów do jego włości spłacił lub związał się z nimi dzięki małżeństwom swoich sióstr.

Warto wiedzieć, że Jerzy był bratem Albrechta Hohenzollerna, tego samego, który został w 1511 roku wielkim mistrzem Zakonu Krzyżackiego. Jerzy wspierał w tych staraniach swojego krewnego. Miał także spore zasługi w udanej próbie zakończenia wojny bractwa z Rzeczpospolitą oraz pomagał opracować traktat krakowski z 1525 roku (tzw. Hołd Pruski).

W traktacie stało…: „W imię Trójcy Świętej i niepodzielnej. My, Jerzy, z łaski Bożej margrabia brandenburski, książę na Śląsku raciborski i karniowski, w Prusiech szczeciński, pomorski, kaszubski, wendejski itd., burgrabia norymberski i książę Rugii, oraz Fryderyk z tejże łaski książę legnicki i brzeski oraz starosta Śląska…”. (cyt. wikipedia)

Traktat zapewnił mu także sukcesję tronu pruskiego (książęcego) po wygaśnięciu linii rodowej Albrechta.

Po śmierci Władysława II (1516 rok) został prawnym opiekunem jego następny – Ludwika II Jagiellończyka. Dziesięć lat później król Polski zgodził się na nadanie lenna Hohenzollernowi, obejmującego ziemię bytomską i bogumińską (na takiej samej zasadzie Jan II Dobry przejął później Racibórz).

W 1532 roku, po śmierci Jana przejął jego ziemie wraz z Niemodlinem, stając się także panem znajdującego się tutaj zamczyska.

Nieco wcześniej, wraz z Janem II wydał Ordunek Górny, czyli specjalny przywilej dla gwarków. Nie uchroniło to jednak władcy przed strajkami górników, jakie nastąpiły 6 lat później.

W Tarnowskich Górach i Bytomiu protestowano głównie przeciwko temu, że najlepsze urzędy i stanowiska w kopalniach przyznawano nie tym, którzy od dawna pracowali w zakładach  i lokalnym mieszkańcom, ale przybyszom z dalekiej Frankonii. Spór zażegnano wypłatami z kasy brackiej na  szpital i obietnicami poprawy, ale… prowodyrów zajścia wygnano.

W ciągu swojego długiego życia Jerzy Hohenzollern zawarł trzy małżeństwa, których owocem było kilka córek i syn (późniejszy pan Bytomia). Jerzy zmarł w grudniu 1543 roku w Ansbachu.

1543 – 1551 Jerzy Fryderyk Hohenzollern (1539-1603)

Jerzy Fryderyk Hohenzollern (niem. Georg Friedrich) (ur. 1539, zm. 1603), margrabia Ansbach i Bayreuth, książę karniowski, książę opolsko-raciborski potem żagański, pan Bytomia, Tarnowskich Gór i Bogumina, od 1578 opiekun księcia Prus.

1551 – 1556 Izabela Jagiellonka

Izabela Jagiellonka (węg. Izabella királyné ur. 18 stycznia 1519 zm. 15 września 1559) – królewna polska i księżniczka litewska, jako żona Jana Zápolyi (1539-1540) królowa Węgier, następnie królowa-regentka Węgier w imieniu małoletniego syna (1540-1551)[1]. Po zrzeczeniu się praw do korony węgierskiej w latach 1551-1556 nominalna[2] księżna na Ziębicach i Ząbkowicach oraz pani Opola w imieniu swego syna, Jana Zygmunta. Od 1556 do śmierci ponownie królowa Węgier (de facto tylko części wschodniej), sprawująca realną władzę w imieniu syna. Córka Zygmunta Starego, króla Polski, i Bony Sforzy, księżniczki mediolańskiej i baryjskiej.

1557 – 1567 Mateusz von Logau

Mateusz von Logau (Mateusz z Łagowa) (Mathes von Logau) ( – 1567). Kanclerz nyskiego księstwa biskupiego. Pan na Niemodlinie w latach 1557 – 1567. Dobra niemodlińskie objął w posiadanie w 1557 roku w drodze umowy zastawu zawartej z cesarzem Ferdynandem I Habsburgiem. Ojciec biskupa wrocławskiego Kaspara von Logau oraz Henryka von Logau. Zmarł w 1567 roku.

1567 – 1568 Henryk von Logau

Henryk von Logau (Henryk z Łagowa). Najmłodszy syn Mateusza von Logau, kanclerza nyskiego księstwa biskupiego, brat biskupa wrocławskiego Kaspara von Logau. Dzierżył dobra niemodlińskie krótko, bo od śmierci ojca w 1567 r do roku 1568, kiedy to wygasła zawarta przez jego ojca umowa zastawu z cesarzem.

1568 – 1572 Mieszczanie niemodlińscy

1572 – 1584 Caspar Pückler

Caspar Pückler von Groditz (Kaspar Poklar z Grodźca) ( – 1584). Młodszy brat Wenzela Pücklera, pana na Szydłowcu Śląskim, zawarł związek małżeński z Magdaleną Betsch. Przejął dobra niemodlińskie, w 1572 r., w drodze umowy zastawu zawartej z cesarzem Maksymilianem II Habsburgiem na okres 22 lat, a opiewającej na kwotę 32.000 talarów. Wykupił je jednak już 1581 r. od jego następcy Rudolfa II Habsburga stając się ich pełnoprawnym, dziedzicznym właścicielem. Współtwórca, wespół ze swym następcą, synem Balthazarem i jego żoną Polixeną Necher von Buchwald, państwa stanowego Niemodlin (Herrschaft Falkenberg).

1584 – 1591 Balthazar Pückler

Balthasar Pückler von Groditz (Balthazar Polkar z Grodźca) (zm. 14 sierpnia 1591) – właściciel dóbr niemodlińskich. Syn Caspara Pücklera, który w 1581 r. wykupił od cesarza Rudolfa II Habsburga państwo stanowe Niemodlin. Zawarł związek małżeński z Polixeną Necher von Buchwald (zm. 1609). W 1589 r. zlecił Jakobowi Westphall i Hansowi Czerr, mistrzom murarskim z Karniowa (czes. Krnov, niem. Jägerndorf) budowę (1589–1592) nowego północno-zachodniego skrzydła zamku w Niemodlinie wraz z wieżą bramną.

1591 – 1600 Polixena Pückler

Polixena Pückler, po mężu Promnitz (ok. 1583 – 1617). Córka Balthasara Pückler von Groditz i jego żony Polixeny z domu Necher von Buchwald, żona Weighardta Promnitz, matka Zygfryda (Seyfrieda) II Promnitz. Dziedziczka po ojcu, praw do dóbr państwa stanowego Niemodlin (Herrschaft Falkenberg). Zmarła w Roku 1617.

1600 – 1618 Weighardt Promnitz

Weighardt Promnitz ( – 12.11.1618) – syn Seifrieda Promnitz i Ursuli Schaffgotsch z domu Neuhaus, zięć Balthasara Pückler von Groditz i mąż jego starszej córki Polixeny, którą poślubił w 1600 r., ojciec Zygfryda (Seyfrieda) II Promnitz. Władał państwem stanowym Niemodlin (Herrschaft Falkenberg) od 1600 r. do roku 1618. Kontynuował przebudowę zamku Niemodlińskiego zapoczątkowaną przez teścia. Za jego czasów, w latach 1610 – 1618 dobudowano skrzydło północno-wschodnie wraz z kaplicą, skrzydło południowo-wschodnie oraz cztery wieże z klatkami schodowymi w narożach dziedzińca. Zmarł w roku 1618 pozostawiając 177 tysięcy talarów długów, związanych zapewne w znacznej mierze z kosztami rozbudowy zamku.

1618 – 1624 Ernst Poser

Ernst Poser ( – 1624). Dzierżawca państwa stanowego Niemodlin (Herrschaft Falkenberg) od 1618 r., kiedy to zawarł z opiekunami Zygfryda (Seyfrieda) II Promnitz umowę o czasową dzierżawę, dzięki której miał sobie zrekompensować niespłacone długi Weighardta Promnitz. Zmarł w roku 1624.

1624 – 1625 Henryk Pückler

1625 – 1648 Assmann Nostiz

Assmann Nosistz (? – ?). Jeden ze spadkobierców Ernsta Posera, władał państwem stanowym Niemodlin (Herrschaft Falkenberg) na podstawie zawartej przez Posera umowy dzierżawy do roku 1648, kiedy to w dniu 22 kwietnia, zbrojnie zdobywając zamek w Niemodlinie, siłą odebrał mu je Zygfryd (Seyfried) II Promnitz.

1648 – 1650 Zygfryd II Promnitz

Zygfryd (Seyfried) II Promnitz (1607 – 19.12.1650). Syn Weighardta Promnitz i Polixeny Pückler, wolny pan (Freiherr) Pszczyny i pan Wielkich Strzelec. W 1628 r. dochodzi do pełnoletniości i przejmuje część dziedzictwa po swojej matce Polixenie. Zawarł związek małżeński z Kathariną Margaretą Kolowrath-Liebsteinsky, jednakże dwoje dzieci z tego związku, syn Weighardt oraz nieznana z imienia córka zmarło w dzieciństwie. Władał państwem stanowym Niemodlin (Herrschaft Falkenberg) od 22.04.1648 r. kiedy to na mocy wyroku sądowego, siłą, korzystając z pomocy mieszczan niemodlińskich i milicji opolskiej, odbił zamek z rąk Assmanna Nositza, jednego ze spadkobierców Ernsta Posera, do swej bezpotomnej śmierci w 1650 r.

1650 – 1655 Bernard von Zierotin

Bernard von Zierotin (zm. 1655). Pan na Tułowicach (Herrschaft Tillowitz), syn Marianny młodszej córki Balthasara Pückler von Groditz i zarazem siostry Polixeny Promnitz. Zawarł związek małżeński z Anną Cathariną Delwig (Dalwitz) (zm. 1666). Formalnie władał państwem stanowym Niemodlin (Herrschaft Falkenberg) od 1650 r. jednakże jeszcze do 1654 roku toczył spory sądowe ze spadkobiercami Ernsta Posera. Zmarł w roku 1655.

1655 – 1708 Siegfried Erdmann von Zierotin

Siegfried Erdmann von Zierotin (zm. 1708). Syn Bernarda von Zierotin i Anny Cathariny z domu Dalwitz ( – 1666. Odziedziczył państwa stanowe Niemodlin (Herrschaft Falkenberg) oraz Tułowice (Herrschaft Tillowitz) w roku 1655 po śmierci ojca Bernarda, jednakże z uwagi na jego niepełnoletność, dobrami tymi do 1666 roku zarządzała jego matka Anna Catharina. Zawarł związek małżeński z Anną Therese von Stillfried (zm. 1718). Nadłowczy biskupa wrocławskiego Karola Ferdynanda Wazy, starosta okręgowy Opola, Niemodlina, Białej i Prudnika. Za jego czasów nastąpiła odbudowa państwa niemodlińskiego po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej. Zmarł w roku 1708.

1708 – 1731 Franz Ludwig von Zierotin

Franz Ludwig von Zierotin ( – 1731). Syn Siegfrieda Erdmanna von Zierotin i Anny Therese Stillfried. Pan (Freiherr) na Niemodlinie i Tułowicach oraz Valašskich Meziřic, Krasnej i Rožnova pod Radhoštĕm na Morawach. Zawarł związek małżeński z Luise Karoline von Zierotin (z linii z Velkich Losin). Objął we władanie państwo niemodlińskie w 1714 r. Ze swych posiadłości za główną siedzibę wybrał Valašskie Meziřici, gdzie jego dziełem była barokowa przebudowa tamtejszego starego zamku Zierotinów. W swoich dobrach na Śląsku bywał rzadko, mimo że sprawował kilka urzędów w Księstwie Opolsko-Raciborskim, a także w Księstwie Brzeskim. Zmarł w 1731 r. i został pochowany w Zašovej nieopodal Valašskich Meziřic, gdzie jego brat Karl Heinrich ufundował kościół a on sam klasztor dla sprowadzonego przez siebie zakonu trynitarzy.

1731 – 1779 Michael von Zierotin

Michael von Zierotin ( – 1779). Młodszy z synów Franza Ludwiga von Zierotin i Luise Karoline von Zierotin (z linii z Velkich Losin). W latach 1731 – 1748 wspólnie z bratem Franzem dziedzic dóbr po swoim ojcu Franzu Ludwigu von Zierotin, w tym także dóbr niemodlińskich. Z uwagi na niepełnoletność braci dobrami do roku 1743 administrowała jego matka przy znacznej pomocy swojego brata Johanna Ludwiga von Zierotin z Velkich Losin. W wyniku dokonanego w 1748 r. podziału objął niemodlińsko-tułowicką część dóbr. Jednakże po bezpotomnej śmierci brata w 1755 r. objął we władanie także dobra leżące na Morawach i tam także osiadł w należących do rodu Valašskich Meziřicach. Zmarł bezpotomnie w 1779 r. pozostając kawalerem. W testamencie dziedzicem swych dóbr morawskich uczynił Ludwiga Antona von Zierotin, bratanka swej matki i syna Johanna Ludwiga von Zierotin z Velkich Losin.. Dobra niemodlińsko-tułowickie otrzymał Jan Nepomucen II Carl Praschma, syn siostry Michaela Marianny oraz Jana Nepomucena I Ferdynanda Praschmy z Frydka.

1779 – 1822 Jan Nepomucen II Carl Praschma

Jan Nepomucen II Karol Józef Wincenty Franciszek Walenty Michał hrabia Praschma (1757 – 1822). Syn Jana Nepomucena I i Marianny von Zierotin, ósme dziecko z czternaściorga dzieci tego małżeństwa. Zawarł związek małżeński z Marianną Karoliną von Zierotin-Lilgenau, (1761 – 1793) córką Ludwiga Antona von Zierotin i wnuczką Johanna Ludwiga von Zierotin. Objął dobra niemodlińsko-tułowickie w roku 1779 na mocy testamentu Michaela von Zierotin, który był bratem jego matki. Uzyskał w Wiedniu wykształcenie prawnicze. Miłośnik literatury i muzyki: zgromadził znaczną bibliotekę, organizował przedstawienia teatralne i utrzymywał kapelę dworską. W 1787 r. rozpoczął remont zamku w Niemodlinie, pracami tymi w początkowym okresie kierował inżynier Steglich, absolwent Akademii Drezdeńskiej. W lasach koło Lipna na terenie zamkowego zwierzyńca założył park krajobrazowy, którego częścią był najstarszy obecnie na ziemiach polskich ogród botaniczny, do którego sprowadzał rzadkie okazy roślin. W ogrodzie botanicznym pierwsze drzewa zasadzono w 1782 r. i przynajmniej jedno z nich, jałowiec wirginijski, rośnie tam do dnia dzisiejszego. Zmarł w roku 1822. Pochowany w kaplicy zamkowej w Niemodlinie.

1822 – 1860 Fryderyk I Praschma

Friedrich I Graf Praschma Freiherr von Bilkau (1786–1860). Syn Jana Nepomucena II i Marianny Karoliny von Zierotin-Lilgenau, urodzony w Niemodlinie 30 grudnia 1786 roku. Odziedziczył w 1822 r. w wyniku podziału spadku po ojcu państwo stanowe Niemodlin (Herrschaft Falkenberg). W dniu 16 maja 1820 roku w Bad Warmbrunn zawarł związek małżeński z Marie Johanna von Schaffgotsch (urodzona 16 września 1797 we Wrocławiu, zmarła 13 listopada 1867 w Niemodlinie). Brał udział w wojnie przeciw cesarzowi Napoleonowi I i został ranny w bitwie pod Jeną (14.10.1806 r.). Na jego zaproszenie w 1846 gościł na zamku w Niemodlinie podróżujący wtedy do Opola król pruski Fryderyk Wilhelm IV. Fryderyk I Praschma zmarł w Niemodlinie 10 stycznia 1860 roku.

1860 – 1909 Fryderyk II Praschma

Friedrich Wilhelm Franz Nikolaus Ernst Leopold Karl Johann Nepomuk Lazarus Graf Praschma von Bilkau (ur. 20 marca 1833 na Zamku w Niemodlinie; zm. 25 grudnia 1909 tamże) – niemiecki właściciel dóbr rycerskich, polityk, członek Niemieckiej Partii Centrum. Syn Fryderyka I i Marie Johanna von Schaffgotsch, urodzony w Niemodlinie 20 marca 1833 roku. Pan na Niemodlinie od 1860 r. Zawarł 1 września 1866 roku, w Brauna, związek małżeński z Elizabeth Stolberg-Stolberg (urodzona 28 września 1843 w Brauna, zmarła w Niemodlinie 20 maja 1918). Fryderyk II studiował w Berlinie, Bonn i Wrocławiu. W młodości dużo podróżował po Europie i Afryce Północnej. W 1861 r. został przyjęty do Zakonu Kawalerów Maltańskich. W 1867 został współzałożycielem Śląskiego Stowarzyszenia Zakonu Kawalerów Maltańskich i jego pierwszym skarbnikiem. Od 1873 r. do swej śmierci w roku 1909 był jego wieloletnim przewodniczącym. Maltańską służbę samarytańską, pełnił na froncie wojny prusko-duńskiej w 1864 r., prusko-austriackiej w 1866 r. oraz prusko-francuskiej w roku 1870. Był aktywnym działaczem katolickiej Partii Centrum i bliskim współpracownikiem hrabiego Franza Ballestrema (1834-1910), przywódcy tej partii na Śląsku. Przeciwnik polityki kanclerza Rzeszy Ottona von Bismarcka. Po raz pierwszy w roku 1866 został deputowanym do izby niższej pruskiego parlamentu. W 1879 r. został deputowanym do parlamentu ogólno niemieckiego. Zmarł w Niemodlinie 25 grudnia 1909 roku. Jego pogrzeb, który odbył się z zachowaniem średniowiecznego ceremoniału rycerskiego, był wówczas znacznym wydarzeniem.

1909 – 1935 Henryk Praschma

Johannes „Hans” Nepomuceno Maria Friedrich Emanuel Kajus Piusa Hubertus Graf Praschma Freiherr von Bilkau (czeski: Pražma z Bílkova) (ur. 22 grudnia 1867w Niemodlinie, zm. 28 listopada 1935 tamże), śląski ziemianin, urzędnik i polityk. Syn Fryderyka II Wilhelma i Elizabeth Maria Gräfin zu Stolberg-Stolberg (1833 – 1918. Pan na Niemodlinie od 1909 r. Zawarł związek małżeński z Marie Landsberg-Velen (1865-1937). Prawnik, oficer armii pruskiej w latach 1890 – 1895. W okresie od 1902 roku do roku 1918 poseł do Reichstagu, członek pruskiego parlamentu, aż do roku 1930 był członkiem Rady Rzeszy dla Górnego Śląska. W latach 1921 – 1930 był przewodniczącym Niemieckiej Partii Centrum na Śląsku, był również członkiem Katolickiego Komitetu Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej (DNVP).

1935 – 1945 Fryderyk III Leopold Praschma

Friedrich III Leopold Maria Walentin Emanuel Oscar Graf Praschma Freiherr von Bilkau (ur. 12 czerwca 1900, zm. 15 lutego 2000[1]) – Syn Henryka i Marie Landsberg-Velen. Zawarł związek małżeński z Sophie Hohenlohe-Schilingsfürst (1912–1981), córką księcia raciborskiego na Rudach Victora III Augusta . Ostatni właściciel Niemodlina, zarządzał majątkiem do 1945 r., później osiadł w Niemczech, w Kapellen, w pobliżu Moers. Zmarł w 2000 roku.

1945 Armia Czerwona

 

1946-1971 Gimnazjum, potem Liceum Ogólnokształcące

.

1972-1978 różne instytucje oświatowe i kulturalne

 

1978-1989 Okręgowy Zarząd Zakładów Karnych

 

1990 – 2006 Bogdan Szpryngiel

.

2006 – 2014  Instytut Postępowania Twórczego

 

2014 – 2015

count de Ravignani, freiherr of Belfort, marchis of Torrequadra, NH of Venice, Paolo Berti de Ravignani

 

2015 –    Centrum sp. z o.o. z Łodzi

---

Źródła:

1. Jasiński,Rodowód Piastów śląskich
2. www.zamki.name
3. www.opolskie.regiopedia.pl
4. www.poczet.com

 

---

TABLICE GENEALOGICZNE